การทำนาแบบต้นเดี่ยวหรือทำนาแบบประณีต

 การทำนาแบบต้นเดี่ยวหรือทำนาแบบประณีต
(SRI; System of Rice Intensification)
ปฏิวัติระบบการปลูก ด้วยข้าวหนึ่งเมล็ด

ผลิตให้มากขึ้นด้วยทรัพยากรที่น้อยลง : หนทางใหม่ในการปลูกข้าว

การปลูกข้าวในระบบ SRI จะใช้ต้นกล้าข้าวที่มาอายุประมาณ 8-15 วัน ปลูกแบบต้นเดี่ยว โดยปลูกระยะห่าง 30x30 ซม. การปลูกพืชในระบบนี้จะเน้นเรื่องการใช้ปุ๋ยอินทรีย์เป็นปัจจัยการผลิตและใช้น้ำน้อยเพียงให้ดินชื้นเท่านั้น เพื่อลดปริมาณการใช้น้ำ โดยการปลูกแบบต้นเดี่ยวจะทำให้ข้าวแตกกอมากกว่าวิธีปกติ เพราะต้นข้าวจะไม่แย่งอาหารแข่งกันเอง ผลผลิตที่ได้จึงมากกว่าการปลูกด้วยวิธีปกติ นอกจากนี้ยังช่วยลดการใช้น้ำ ลดต้นทุนการผลิต และทำให้ต้นข้าวแข็งแรง ต้านทานโรคและแมลงมากขึ้นอีกด้วย

เตรียมต้นกล้า

โรยดินเพาะครึ่งหลุม

โรยข้าวหลุมละ 1 เมล็ด

โรยดินกลบเกลี่ยให้เต็มปากหลุม

คลุมด้วยสแลนท์ รดน้ำ 5-7 วัน
แล้วนำสแลนท์ออก

ต้นกล้าอายุ 10-15 วันสามารถนำไปปักดำได้

นำกล้าไปปักดำ

• ปักดำกล้าเป็นรูปตาราง 30x30 หรือ 35x35 หรือ 40x40 เซนติเมตร
• ให้ต้นกล้าแต่ละต้นอยู่ห่างกัน เพื่อให้รากได้แผ่กว้างและได้รับแสงแดดมากขึ้น
  
• ใช้เชือกขึงผูกเป็นปมเป็นแนวในการปักดำ แรงงาน 1 คน ปักดำคนละ 2-4 เมตร

หลักสำคัญในการทำนาแบบ SRI

 
ได้มีการพัฒนาเครื่องกำจัดวัชพืชแบบกลไกง่ายๆ ที่เรียกว่าคราดหมุน ซึ่งในขณะที่ทำการกำจัดวัชพืชจะเป็นการพรวนดินไปในตัว ซึ่งช่วยเพิ่มอากาศในดิน และซากวัชพืชจะกลายเป็นปุ๋ยหมักสำหรับต้นข้าว

"เปียกสลับแห้งแกล้งข้าว"